اول، شیوه ویروس کرونا منحصر به ایران نبوده و مطابق آمار رسمی اعلام شده تقریباً اکثر کشورهای دنیا را درگیر خود کرده است.

دوم، مطابق آمارهای رسمی سازمان بهداشت جهانی، ایران جزء سه کشور اول به لحاظ ابتلا و شیوع ویروس می باشد.

سوم، علی رغم مخالفت های صورت گرفته و عدم اجرایی شدن قرنطینه برخی شهرها همچون تهران، مسئولین مرتبط و درگیر در مبارزه با ویروس کرونا به طور رسمی و مکرر گفته اند اگر درخانه بمانیم، انتشار ویروس کرونا محدود و زنجیره انتقال آن قطع خواهد شد و از مردم خواسته اند از منزل خارج نشده و از ترددهای غیر ضروری خودداری کنند.

چهارم، مطابق پروتکل ها و دستورالعمل های رسمی صادره توسط وزارت بهداشت، اجتماعات انسانی تشکیل شده عامل اصلی و مهم در انتقال و شیوع ویروس شناخته شده است. از جمله مهمترین و در معرض ابتلاترین این اجتماعات، محیط های کار   می باشد.

 از همین روی به جهت حساسیت و خطر بسیار بالای ابتلا به ویروس در محیط کار، دولت و سایر قوا را بر آن داشت تا به تعطیلی سریع و بعضاً غیر رسمی ادارات و دستگاه های تحت امر اقدام کنند.

مانند تعطیلی و محدود نمودن رفت و آمد در دستگاه ها و سازمان های تابع قوه قضاییه همچون دیوان عدالت اداری، دادگاه و دادسراهای سراسر کشور و نیز شرکت هایی که بخشی از سهام آن متعلق به بخش دولتی است. همچون رایتل، همراه اول و ایرانسل.

از طرف دیگر در راستای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه ی ابتلا به ویروس کرونا به صورت همگانی از تمامی پرسنل شاغل خواسته شده در محیط کار حضور نداشته باشند و این عدم حضور به معنای استفاده از مرخصی نبوده و کارها به صورت دورکاری انجام خواهد شد.

در این حالت خللی به مرخصی های پرسنل و ذخیره آن وارد نمی شود و با عدم حضور پرسنل در محل کار در این ادارات نیز به هیچ وجه برخورد قانونی نمی شود.

ضرورت قانونی اتخاذ تدابیر بهداشتی در محیط کار

همچنین احتمال بالای شیوع ویروس در محیط های کار وزارت بهداشت را بر آن داشت تا دستورالعملی پیرامون پیشگیری از ابتلا به ویروس در محیط کار در همان روزهای ابتدایی شیوع ویروس در بهمن ماه صادر و ابلاغ نماید. که بندهایی از آن به شرح ذیل می باشد:

– منع استفاده از دستگاه ثبت اثر انگشت به منظور کنترل ورود و خروج پرسنل

– منع ورود و خروج مستمر پرسنل از شرکت برای سیگار کشیدن در ساعات روز

– وجود مواد شوینده، گندزدا، امکانات و تجهیزات نظافت به مقدار کافی و لازم در محل کار

– ممانعت از ادامه فعالیت پرسنل بیمار و مشکوک به بیماری های تنفسی یا افرادی که در خانواده ی آنها فرد مبتلا وجود دارد.

– استفاده از پرسنل مخصوص به عنوان مسئول نظافت و استفاده از ماسک، دستکش، چکمه و لباس کار در هنگام نظافت.

– نظافت دستگیره های در، نرده پله ها و سرویس های بهداشتی به صورت مستمر و سایر سطوح مانند کف اتاق ها، راهروها، میز کار و کامپیوتر و سایر اقلام و وسایل اداری، پشتی صندلی ها با کمک مواد شوینده و سپس گندزدایی توسط ماده گندزدای مایع الکلی.

– دو مرحله نظافت و گندزدایی جدا از یکدیگر بوده و نباید هیچگونه اختلاطی بین شوینده و گندزدا انجام گیرد.

–  شستشو، نظافت و گند زدایی مستمر سرویس های بهداشتی.

– نظافت، شستشو و گندزدائی تمام سطوح سرویس های بهداشتی بعد از هر شیفت به طور مرتب.

– ارائه آموزش های لازم به پرسنل مانند ضرورت باز گذاشتن درها و در صورت امکان پنجره ها.

– فرد یا افراد مسئول نظافت در هنگام نظافت باید از وسایل حفاظت فردی شامل ماسک، دستکش، و لباس کار مناسب و مقاوم در برابر خوردگی آب ژاول استفاده نمایند.

– به جهت حفظ سلامت شاغلین و پیشگیری از ابتلاء این افراد به کرونا ویروس، کارفرما موظف است حداقل به ازاء هرشیفت، 2 ماسک تنفسی یکبار مصرف از نوع N95 در اختیار پرسنل قرار داده و افراد فوق الاشاره ملزم به استفاده از آن می باشند.

– نصب ادوات بهداشتی همچون دستمال کاغذی به منظور فشردن دکمه های آسانسور و متعاقباً استقرار سطل های زباله ی درب دار پدالی در آسانسورها و تخلیه مستمر این دستمال ها.

لازم به ذکر است صحت انجام مراحل و فعالیت های کنترل و مراقبت محیطی بر عهده سرپرستان کارگاه بوده و به جهت شرایط ویژه و خطر شیوع بیماری کرونا ویروس کلیه مراحل ارائه شده در این راهنما تا رفع بحران و استقرار شرایط عادی برای کلیه کارگاه ها و کارفرمایان لازم الاجرا می باشد.

مرجع رسیدگی به نقض حق سلامت و حیات کارمندان توسط کارفرما

مستفاد از ماده ۸۵  قانون کار، برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعمل هایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی ( جهت تامین حفاظت فنی ) و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی مانند دستورالعمل های اخیر بهداشتی اخیر در راستای مبارزه با ویروس کرونا مبنی بر عدم خروج از منزل و یا استفاده از ادوات ضدعفونی کننده( جهت جلوگیری از بیماری های حرفه ای مانند ویروس کرونا و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار ) تدوین می شود ، برای کلیه کارگاهها کارفرمایان ، کارگران و کارآموزان الزامی است.

همچنین مطابق ماده ۹۱ قانون کار، کارفرمایان و مسوولان کلیه واحدهای موضوع ماده ( ۸۵ ) این قانون مکلفند براساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار ، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوق الذکر را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند.

به عبارت دیگر مطابق این ماده کارفرما مکلف است ادوات و لوازم ضد عفونی کننده مانند الکل و سایر ملزومات از قبیل ماسک و دستکش را برای جلوگیری از ابتلا کارمندان به ویروس تهیه و در اختیار آنان گذارد.

در مقابل کارمندان نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعمل های مربوطه کارگاه می باشند.

در حالی که باید بیان داشت متاسفانه در حال حاضر بیشتر نکات بهداشتی گفته شده در برخی شرکت ها رعایت نمی شود و همین امر احتمال شیوع ویروس را بسیار افزایش می دهد.

در این حالت کارمندان از حمایت مقنن برخوردار می باشند.

فلذا ماده ماده ۹۴ قانون کار بیان می دارد:

در مواردی که یک یا چند نفر از کارگران یا کارکنان واحدهای موضوع ماده ( ۸۵ ) این قانون امکان وقوع حادثه یا بیماری ناشی از کار را در کارگاه یا واحد مربوطه پیش بینی نمایند می توانند مراتب را به کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار یا مسوول حفاظت فنی و بهداشت کار اطلاع دهند.

مطابق تبصره ماده مذکور نیز، چنانچه کارفرما یا مسوول واحد ، وقوع حادثه یا بیماری ناشی از کار را محقق نداند موظف است در اسرع وقت موضوع را همراه با دلایل و نظرات خود به نزدیکترین اداره کار و امور اجتماعی محل اعلام نماید.

اداره کار و امور اجتماعی مذکور موظف است در اسرع وقت توسط بازرسین کار به موضوع رسیدگی و اقدام لازم را معمول نماید.

لکن چنانچه عدم رعایت تدابیر پیش گفته منحر به بروز بیماری یا آسیبی گردد، کارفرما دارای مسئولیت خواهد بود. از همین روی ماده ۹۵ قانون کار بیان می دارد:

مسوولیت اجرای مقررات وضوابط فنی و بهداشت کار برعهده کارفرما یا مسوولین واحدهای موضوع ذکر شده در ماده ( ۸۵ ) این قانون خواهد بود.

هرگاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسوولین واحد ، حادثه ای رخ دهد ، شخص کارفرما یا مسوول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات های مندرج در این قانون مسوول است.

مطابق ماده ۱۷۱ قانون کار، متخلفان از تکالیف مقرر دراین قانون، حسب مورد مطابق مواد آتی با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به مجازات حبس یا جریمه نقدی و یا هر دو محکوم خواهند شد.
درصورتی که تخلف از انجام تکالیف قانونی سبب وقوع حادثه ای گردد که منجر به عوارضی مانند نقص عضو و یا فوت کارگر شود، دادگاه مکلف است علاوه بر مجازات های مندرج در قانون، نسبت به این موارد طبق قانون تعیین تکلیف نماید.

راه های جلوگیری از شیوع ویروس در محیط کار:

_ اعطای اجازه به پرسنل مبنی بر انجام کارها به صورت دورکاری

_ تعطیلی یا کاهش ساعات کاری یا شیفت بندی پرسنل به منظور کاهش تراکم جمعیت

_ اتخاذ تدابیر پیشگیرانه همچون استفاده از دستگاه تب سنج و الزام به استفاده از ماسک و دستکش و ضدعفونی کردن دست ها و وسایل از درب ورودی ساختمان شرکت.

– تعویض مستمر دستکش و ماسک های بهداشتی توسط پرسنل

– ممانعت از ورود و خروج مستمر و خطرناک پرسنل جهت کشیدن سیگار در بیرون از شرکت.

– نظافت و گندزدایی به صورت مستمر و هر چند ساعت یک بار.

– الزام نیروهای خدماتی به استفاده ی بیش از پیش از ادوات و وسایل بهداشتی و نیز ضد عفونی کردن سطوح پرخطر شناسایی شده برای شیوع بیماری مانند دستگیره ها و آسانسور.

– تدوین دستورالعمل حفاظتی-مراقبتی مبنی بر کنترل و جلوگیری از شیوع ویروس با توجه به شرایط فعلی و ابلاغ به تمام کارمندان.

یاسر میرزاجعفری