دعوای تخلیه ید مبتنی بر قرارداد اجاره است و در صورت انقضای مدت اجاره و در صورت عدم تخلیه عین مستاجره توسط مستاجر شخص مالک می تواند دعوای تخلیه ید را علیه مستاجر طرح کند.

در اینصورت خواهان می پذیرد که ید خوانده قانونی است و غاصبانه نمی باشد اما خواهان ادعا می نماید که ادامه ی ید خوانده بر ملک بر خلاف قرارداد و یا قانون بوده و باید از آن تخلیه گردد.

دعوای تخلیه ید مختص اموال منقول و غیر منقول می باشد و از انواع دعوای غیر مالی محسوب می شود.

مرجع رسیدگی به دعوای تخلیه ید به موجب بند ب ماده ۹ قانون شورای حل اختلاف ، شورای حل اختلاف می باشد.

محمدامین پاکرو