وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی- وزارت صنعت، معدن و تجارت
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
وزارت آموزش و پرورش- وزارت کشور- وزارت راه و شهرسازی
وزارت جهادکشاورزی- وزارت امور اقتصادی و دارایی- سازمان برنامه و بودجه کشور سازمان ملی استاندارد ایران – سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
به گزارش استیناف– هیئت وزیران در جلسه ۳/۵/۱۴۰۰ به پیشنهاد مشترک وزارتخانههای میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی و صنعت، معدن و تجارت و به اسـتناد ماده (۱۵) قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی – مصوب ۱۳۹۶-، آییننامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی
ماده ۱- در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
۱- وزارت: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی.
۲-وزارت صمت : وزارت صنعت، معدن و تجارت.
-
مجری: وزارت و وزارت صمت.
۴-دستگاه اجرایی: دستگاههای موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری
– مصوب ۱۳۸۶-.
-
قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایعدستی – مصوب ۱۳۹۶- .
۶-قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان: قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسهدار (کددار) – مصوب ۱۳۸۸-.
۷-آییننامه اجرایی قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان: آییننامه اجرایی قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسهدار (کددار) موضوع تصویبنامه شماره ۲۱۷۴۱۸/ت۴۳۰۸۶ک مورخ ۵/۱۱/۱۳۸۸.
۸-آییننامه اجرایی ماده (۱۴): آییننامه اجرایی ماده (۱۴) قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی موضوع تصویبنامه شماره ۱۵۶۱۷۶/ت۵۶۴۴۰هـ مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۹۹.
۹-رشتههای صنایعدستی: رشته فعالیتهای مصوب مذکور در ماده (۱) قانون که برای هرکدام از آنها ضوابط و شاخصههای مستندنگاری و استانداردسازی انجام یافته است.
۱۰-فعّال صنایع دستی: هرشخص که با اخذ مجوز از وزارتخانههای مجری، فعّالیت اصلی خود را در یک یا چند حوزه صنایعدستی و یا فرشدستباف به شرح زیر انجام دهد:
-
فعّال حوزه تولید: شخصی که در مکان کارگاهی مشخص اقدام به ساخت و تولید محصول در یکی از رشتههای مصوب صنایع دستی نماید.
-
– فعّال حوزه بازرگانی: شخصی که نسبت به خرید، فروش و عرضه محصولات صنایعدستی ایرانی اقدام مینماید.
-
فعّال حوزه آموزش: اشخاص حقیقی و حقوقی که مطابق قانون و مقررات این آییننامه،
در چهارچوب ضوابط ابلاغی وزارتخانههای مجری، در قالب استاد و شاگردی یا گروهی در کارگاه یا آموزشگاه به امر آموزش رشتههای مصوب صنایع دستی و فرشدستباف اقدام مینمایند.
-
– فعّال حوزه توسعه و ترویج: هر شخص که به فعالیتهای شناسایی، معرفی، احیا، طراحی و مستندسازی صنایعدستی و فرشدستباف اقدام کند و یا در تهیه اقلام مربوط به معرفی، تبلیغ، ساخت، بستهبندی و انجام پژوهشهای مرتبط با آنها اقدام نماید.
۱۱- صنعتگر صنایع دستی: کسی که به فنون ساخت محصول صنایع دستی تسلط دارد و در امر تولید آن فعالیت میکند.
-
– هنرمند صنایع دستی: کسی که به واسطه قابلیتهای فردی و ذوق زیباشناسانه خود در خلق آگاهانه محصول صنایع دستی یا یکی از فرآیندهای مهم آن نقش اصلی را دارد، به طوری که عرف او را آفریننده آن محصول میشناسد.
-
– استادکار صنایع دستی و فرش دستباف: کسی که حسب توانایی و تسلط حاصل از مشاهده، تمرین، تجربه، تدریس یا دانش به فنون ساخت یکی از رشتههای صنایع دستی، میتواند آن را به دیگران انتقال دهد.
۱۴- واجد شرایط: شخصی که شغل اصلی و تماموقت وی فعالیت در حوزه تولید در یکی از بندهای فوق باشد و مجوز فعالیت یا کارت صنعتگری معتبر از وزارتخانههای مجری داشته باشد.
-
– سیصد: سامانه یکپارچه صنایع دستی
ماده ۲- وزارتخانههای مجری، موظفند به منظور اجرای تکلیف ماده (۲) قانون، نسبت به پیشبینی اعتبار لازم در ردیف بودجه سالانه خود اقدام و درخواست تأمین آن را از سازمان برنامه و بودجه کشور به عمل آورند. سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است براساس درخواست مذکور، اعتبار لازم را در ردیف بودجه سالانه دستگاههای مجری پیشبینی و نسبت به تأمین و تخصیص آن اقدام نماید.
تبصره ۱ – سازمان تأمین اجتماعی مکلف است متناسب با بودجه اختصاصیافته نسبت به تداوم پوشش بیمهای بیمهشدگان فعلی و پذیرش افراد واجدالشرایط جدید براساس اولویت و معرفی وزارتخانههای مجری اقدام نماید.
تبصره ۲ – ارزیابی وضعیت اشتغال واجدین شرایط برعهده بازرسان وزارت و در مورد فرش و قالی با رعایت مساحت مذکور در ماده (۲) قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان بر عهده وزارت صمت میباشد.
تبصره ۳ – انجام بازرسی از سوی وزارتخانههای مجری قانون، مانع از اعمال وظایف قانونی بازرسان تأمین اجتماعی نمیباشد.
ماده ۳- واجدین شرایط مذکور در ماده (۲) قانون عبارتند از قالیبافان و بافندگان فرشدستباف موضوع ماده (۱) قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان و فعالان حوزه تولید در رشتههای صنایع دستی.
تبصره ۱- تشخیص مصادیقِ محصولات صنایع دستی و فرش دستباف و افراد فعّال در حوزه تولید و تأیید آن به منظور بهرهمندی از مزایای بیمه تأمین اجتماعی، حسب مورد با وزارتخانههای مجری میباشد.
تبصره ۲– سایر احکام مربوط به انواع خدمات پوشش بیمه اجتماعی مشمولین مطابق مقررات آییننامه اجرایی قانون بیمههای اجتماعی قالیبافان است.
ماده ۴- دارندگان مجوزِ فعالیتهایِ موضوعِ قانون، جهت بهرهمندی از تعرفههای بخش صنعت در مورد حاملهای انرژی (آب، برق و گاز) و تسهیلات بانکی، میتوانند حسب مورد تقاضای خود را به واحدهای استانی وزارتخانههای مجری ارایه یا به صورت الکترونیکی ثبت نمایند تا در صورت تأیید فعالیت و اعتبار مجوز آنها، به منظور اعمال تعرفه مذکور با رعایت ضوابط و قوانین مرتبط به دستگاههای ذیربط معرفی گردند. دستگاههای مذکور موظفند از تاریخ معرفی نسبت به اعمال تعرفههای بخش صنعت، در مورد واحدهای معرفیشده اقدام نمایند.
ماده ۵ – به منظور تحقق مراحلِ طراحی، برنامهریزی، توسعه و نظارت بر آموزشهای غیررسمی در حوزه صنایع دستی و فرش دستباف اعم از آموزشهای عمومی، تخصصی و مجازی، وزارتخانههای مجری حسب مورد مکلفند با همکاری مراجع ذیربط نسبت به تدوین دستورالعمل در موارد زیر اقدام نمایند:
۱- نحوه تشکیل و فعالیت مؤسسات آموزشی صنایع دستی و فرشدستباف.
۲- فرآیند صدور مجوز فعالیتهای آموزشی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و اعلام شرایط علمی و تجربی و امکانات مورد نیاز برای انجام فعالیتهای آموزشی.
۳- چهارچوب آموزشهای غیررسمی شامل تعیین سرفصل دورهها، الزامات و امکانات مورد نیازِ آموزشی و مدت زمان برگزاری دورههای نظری و عملی.
۴- ضوابط نحوه نظارت بر فعالیتهای آموزشی کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی با هدف ارتقای سطح آموزش و تطبیق رعایت اصول و الزامات ابلاغشده از سوی وزارت و نحوه برخورد با اشخاص متخلف.
۵- نیازسنجی آموزشهای مرتبط با توسعه امور بازرگانیِ صنایعدستی از قبیل آشنایی با امور مالیات، بیمه و بازاریابی.
ماده ۶- وزارتخانههای مجری مکلفند به منظور بهبود کیفی محصولات صنایع دستی و فرشدستباف با رویکرد فراهم ساختن زمینه صادرات آن، اقدامات زیر را با همکاری تشکلهای تخصصی ذیربط انجام دهند:
۱- تدوین فرآیند بهبود کیفی رشتههای صنایعدستی و فرشدستباف و ترسیم چرخه مطلوب تولیدِ هر یک از رشتههای صنایعدستی.
۲- برنامهریزی و تعیین اولویتهای حمایتی با محوریت محصولات صادراتی.
۳- تهیه اطلس صنایع دستی مناطق مختلف کشور.
۴- تعیین ضوابط تهیه شناسنامه و گواهی تضمین کیفیت محصول در مورد رشتههای مختلف صنایع دستی و فرشدستباف.
۵- حمایت از واحدها و سرمایهگذارانی که به صورت اختصاصی در امر تأمین مواد اولیه مرغوب و تجهیزات بستهبندی محصولات صنایع دستی فعالیت مینمایند.
۶- برنامهریزی برای احیا و باززندهسازی رشتههای در خطر فراموشی یا فراموششده.
ماده ۷- وزارتخانههای مجری به منظور توسعه و ارتقای وضعیت کمی و کیفی کارگاهها و آموزش صنایع دستی و فرش دستباف مکلفند اقدامات زیر را انجام دهند:
-
ارتقای وضعیت کارگاههای صنایع دستی و فرش دستباف از طریق:
الف- بسترسازی لازم برای بهروزرسانی تجهیزات و ابزارآلات کارگاهی صنایع دستی و تسهیل در تأمین آنها.
ب- حمایت از فعالان تولید صنایع دستی در ایجاد و توسعه کارگاههای تولیدی نمونه به ویژه در مناطق مستعد و روستایی.
پ- هماهنگی و فراهم نمودن زمینه تأمین مواد اولیه مرغوب موردنیاز تولید محصولات
صنایع دستی.
ت- نظارت بر نحوه تولید و وضعیت کارگاههای تولید صنایعدستی و فرش دستباف به منظور رعایت دقیق و مطلوب استانداردهای تولید و عرضه محصولات.
ث- مستندسازی و مستندنگاری فرآیند ساخت و تولید محصولات صنایع دستی به منظور حفظ ارزشها و صیانت از اصالت و اعتبار محصولات.
-
ارتقای کمی و کیفی آموزشهای صنایع دستی از طریق:
الف- همکاری در زمینه برنامهریزی، تهیه و تنظیم اصول کلی برنامههای آموزشی و ارایه خطمشی سیاستهای آموزشی با دستگاههای مجری و نظارت بر حسن اجرای آنها، هدایت، حمایت و
نظارت بر رشد و توسعه آموزشهای غیررسمی صنایع دستی (عمومی، تخصصی و مجازی).
ب- بررسی وضعیت آموزش و ارزیابی عملکرد آموزشی هنرآموزان توسط مؤسسات مجری
آموزش و نظارت بر اجرای ضوابط آموزشی ابلاغی وزارت.
پ- بررسی در زمینه تغییر یا توسعه آموزش مؤسسات موجود و تطبیق آن با برنامهها و نیازهای صنایع دستی کشور.
ت- ارتقای دانش و مهارت شاغلان حوزه صنایع دستی از طریق برگزاری دورههای آموزش
تخصصی لازم.
ماده ۸- وزارتخانههای مجری در اجرای تکلیف قانون و به منظور تعیین درجه هنریِ هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی و هنرهای سنتی و فرش دستباف اقدامات زیر را به عمل خواهند آورد:
۱- تعیین ضوابط اختصاصی ارزیابی هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی و فرش دستباف به منظور تعیین درجه هنری و اعطای آن.
۲- تهیه ضوابط اعطای درجه هنری برای هنرمندانِ هنرهای سنتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۳- تسهیل فرآیند درخواست، ارزیابی، داوری و اعطای درجه هنری به افراد مشمول قانون.
ماده ۹- به منظور شناسایی و بهرهمندی هنرمندانِ صنایع دستی و فرش دستباف از حقوق مالکیت معنوی و فکری محصولات خود در نزد اشخاص و مراجع قانونی در داخل و خارج از کشور، وزارتخانههای مجری مکلفند اقدامات زیر را انجام دهند:
۱- تعیین و اعلام ضوابط حمایت از حقوق مالکیت معنوی و فکری هنرمندان و فعالان صنایع دستی و فرش دستباف.
۲- اظهارنظر در خصوص استعلام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه حقوق مالکیت معنوی صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی و فرش دستباف در چهارچوب قوانین و مقررات.
۳- برقراری امکان ارتباط سامانه (درگاه) ثبت حقوق مالکیت معنوی با سامانههای مرتبط در وزارتخانههای مجری.
۴- شناسایی هنرمندان و محصولات برگزیده و کمک به ذینفعان به منظور ثبت داراییهای فکری.
ماده ۱۰- وزارتخانههای مجری موظفند با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش و دانشگاهها، مراکز علمی و تحقیقاتی کشور و سازمان آموزش فنی و حرفهای و با هدف معرفی، آموزش، احیا و توسعه و ترویج صنایع دستی و فرش دستباف، اقدامات زیر را به عمل آورند:
۱- همکاری با وزارت آموزش و پرورش به منظور معرفی و ارتقای آگاهی از اهمیت فرهنگی و اقتصادی صنایع دستی و تشویق دانشآموزان و دانشجویان به فعالیت در حوزه صنایع دستی از طریق گنجاندن مفاهیم متناسب در دروس مقاطع مختلف تحصیلی.
۲- فراهم کردن امکان بازدید رایگان دانشآموزان و دانشجویان به صورت گروهی (غیر انفرادی) از موزهها و خانههای صنایع دستی و سایر مراکز مرتبط به منظور معرفی رشتههای صنایع دستی و فرش دستباف و تشویق و ترغیب دانشآموزان و دانشجویان به تحقیق، توسعه و اشتغال در رشتههای صنایع دستی.
-
همکاری با دستگاههای اجرایی ذیربط به منظور ایجاد رشتههای صنایع دستی در دانشگاهها، مراکز علمی و راهاندازی موزههای تخصصی و خانههای صنایع دستی در شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی.
ماده ۱۱- وزارت دستورالعمل نحوه تشکیل و اداره انجمنهای حرفهای صنایع دستی و صدور مجوز فعالیت آنها را با هدف کاهش تصدی دولت در اجرای این آییننامه تهیه و ابلاغ مینماید.
تبصره ۱- مرجع بررسی درخواست تشکیل و تطبیق اساسنامه متقاضیان انجمنهای موضوع این ماده با اهداف قانون و مقررات آییننامه، حسب موضوع فعالیت با وزارتخانههای مجری یا یکی از آنها میباشد. همچنین ثبت انجمنهای مذکور مشمول مقررات ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجاری موضوع مواد (۵۸۴) و (۵۸۵) قانون تجارت – مصوب ۱۳۱۱- میباشد.
تبصره ۲ – انجمنهای حرفهای صنایع دستی موجود در بخش صنایعدستی و هنرهای سنتی از جمله اتحادیهها و مجامع ذیربط، در صورت درخواست ادامه فعالیت، موظفند با رعایت حقوق اعضا ظرف یکسال اساسنامه و ساختار خود را با مقررات این آییننامه مطابق نمایند.
ماده ۱۲- وزارتخانههای مجری مکلفند ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه با هدف توسعه و ترویج بخش تجاری صنایع دستی و فرش دستباف و در راستای معرفی، تبلیغ و فراهم نمودن امکان عرضه و صادرات آن، حسب مورد، ضوابط لازم برای نحوه تشکیل، ثبت و فعالیت مؤسسات و شرکتهای تخصصی نمایشگاهی توسط بخش خصوصی و تعاونی را در سه سطح منطقهای، ملی و بینالمللی تدوین و ابلاغ نمایند.
ماده ۱۳– وزارتخانههای مجری میتوانند در راستای ارتقای سطح دانش و معلومات عمومی در حوزه های مختلف توسعه، ترویج، بازرگانی و آموزش صنایعدستی و فرش دستباف، همچنین سایر موضوعات مرتبط از قبیل آسیبشناسی، تجزیه و تحلیل و ارایه راهکار مناسب در زمینه نظارت و ارزیابی و اقدامات حمایتی، نسبت به برگزاری همایشها، سمینارها و مسابقات و جشنوارههای منطقهای و ملی و بینالمللی با مشارکت مراکز علمی و پارکهای علم و فناوری و شرکتهای دانشبنیان و سایر مؤسسات عمومی و خصوصی اقدام نمایند.
تبصره- وزارتخانههای مجری میتوانند سهم مشارکت خود را با تأمین محل برگزاری، اقلام و محصولات صنایعدستی، خدمات نیروی انسانی و کارشناسی و سایر امکانات و تجهیزات در اختیار احتساب و منظور نمایند.
ماده ۱۴– وزارتخانههای مجری مکلفند به منظور شناسایی، گردآوری، صدور شناسنامه، نمایش، معرفی و ثبت آثار و صدور شناسنامه برای محصولات فاخر و برگزیده صنایع دستی و فرش دستباف ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این آییننامه، ضوابط اجرایی موارد زیر را تهیه و ابلاغ نمایند تا با هماهنگی مراجع قانونی ذیربط اجرا شود:
۱- معیارهای تشخیص مصادیقِ آثارِ برگزیده و فاخر صنایعدستی و فرش دستبافت.
۲- نحوه نمایش و معرفی آثار و محصولات فاخر صنایع دستی و فرش دستباف در دو سطح شامل نمایش در مراکز عمومی و نمایش در فضاهای مناسب اداری، تفریحی و خدماتی مؤسسات عمومی و یا نمایندگیهای ایران در خارج از کشور.
۳- رویدادهای مهم تاریخی – مکانهای مناسب نمایش – نحوه حمل و جابهجایی آثار برگزیده و فاخر – تأمین حفاظت و مسئولیت بیمه آثار و سایر امور مرتبط.
تبصره ۱- نحوه فراخوان آثار برگزیده و اطلاعرسانی و دعوت از بازدیدکنندگان آثار و مدت برپایی نمایشگاه و زمان بازدید، موارد و میزان تعهدات طرفین و دیگر موارد اجرایی در قالب توافق فیمابین مجری برگزاری و دستگاههای ذیربط تعیین میشود.
تبصره ۲- شناسایی، گردآوری و صدور شناسنامه برای آثار فاخر و با ارزش صنایع دستی و فرش دستباف دوران معاصر و نمایش آنها توسط دستگاههای ذیربط در قالب ضوابط مذکور انجام خواهد شد.
ماده ۱۵– وزارتخانههای مجری مکلفند با رعایت مفاد تبصره (۳) ماده (۳) قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد – مصوب ۱۳۹۶- به منظور ارتقای کیفی محصولات صنایع دستی و فرش دستباف و بالا بردن توان رقابت آن با محصولات مشابه خارجی و صیانت از اعتبار و جایگاه صنایع دستی و فرش دستباف ایران در بازارهای داخلی و جهانی، نسبت به تدوین استاندارد محصولات صنایع دستی در موارد زیر اقدام و برای طی مراحل قانونی به سازمان ملی استاندارد ایران ارایه نمایند:
۱- مواد اولیه محصولات صنایع دستی و فرش دستباف.
-
رعایت اصول ایمنی در محصولات صنایع دستی.
-
روشها و فنون تولید محصولات صنایع دستی.